Onderzoek naar voedingswaarde van brood
Het Nederlands Voedingsstoffenbestand (NEVO) bevat informatie over de samenstelling van voedingsmiddelen, die in Nederland regelmatig gegeten worden. De gegevens in NEVO zijn vrij toegankelijk en worden veel gebruikt, onder andere door de bakkerij. Bijvoorbeeld voor een voedingswaardeberekening en -declaratie op het etiket, onderbouwen van een voedings- en gezondheidsclaim en de berekening van Nutri-Score. Maar ook voor wetenschappelijk onderzoek, diëtetiek en voedingsvoorlichting wordt de NEVO geraadpleegd.
De database wordt beheerd door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en bevat gegevens over energie en voedingsstoffen, zoals eiwitten, koolhydraten, vitamines en mineralen. Omdat brood zo'n geliefd en veel gegeten voedingsmiddel is, is het relevant dat ook de actuele voedingswaardegegevens van brood zijn. NBC zet zich daarvoor in.
Gedateerde data
De huidige (2025) voedingswaarde-gegevens van brood in NEVO dateren uit 2008, uit een onderzoek dat is uitgevoerd door TNO in opdracht van het toenmalige Voorlichtingsbureau Brood. Juist omdat brood een dagelijks gegeten product is, een belangrijke leverancier is van vezel en er groeiende aandacht is voor brood als bron van plantaardig eiwit, neemt NBC – met financiering van Sociaal Fonds Bakkersbedrijf – het initiatief om opnieuw voedingswaarde-onderzoek te doen. Met het doel de gegevens te delen met RIVM, zodat zij de voedingswaarde van brood in NEVO kunnen actualiseren. Dit is in het belang van het imago van de bakkerijsector.
Gouden standaard
De “gouden standaard” en meest nauwkeurige manier om de voedingswaarde van producten te bepalen is door dit te laten analyseren bij een erkend laboratorium. Om een efficiënte en kostenneutrale start te maken zijn broden verzameld via de afdeling productbeoordeling (FoodBase) en leden van de Nederlandse Vereniging voor de Bakkerij. De missende broden worden ingekocht bij supermarkten en bakkerijwinkels verspreid over Nederland.
Download hier het rapport 'Voedingswaarde van brood - NEVO actualisatie'
45 broodsoorten geanalyseerd
In totaal zijn er 45 broodsoorten geanalyseerd. Op basis van recente marktdata van onderzoeksbureau YouGov, productinventarisatie bij leden van de Nederlandse Vereniging voor de Bakkerij voor de landelijke zoutmonitoring 2024 en huidige broodsoorten in NEVO zijn de 45 meest gegeten broodsoorten vastgesteld. Dit omvat onder andere wit tarwebrood, grof volkoren tarwebrood, bruine meergranenbolletjes, wit tarwe stokbrood, stol met spijs, croissant en kaas-ui-brood. Een aantal van de geanalyseerde broodsoorten zijn niet aanwezig in de NEVO-tabel 2023/8.0, zoals volkoren meergranenbrood, volkoren koolhydraatverlaagd brood en zacht wit tarwebroodje met zaden/pitten. Dit impliceert een wijziging in het productaanbod en/of consumptiepatroon van Nederlanders.
Per broodsoort is geanalyseerd: het gehalte energie, eiwit, vet, koolhydraten, suiker en vezel, vitaminen B1, B2, B3, B6, B9/B11, E en de mineralen koper, zink, mangaan, kalium, calcium, fosfor, magnesium, ijzer, natrium, seleen en jodium.
Voedingswaarde “toen en nu”
De voedingswaarde van de onderzochte broodsoorten zijn over de jaren niet drastisch veranderd. Kleine verschillen tussen de voedingswaarde “toen en nu” kunnen komen door de meetonzekerheid van de analysemethoden. Desondanks is een laboratoriumanalyse een betere manier om de voedingswaarde te bepalen dan een berekening.
Er zijn wel positieve punten te benoemen:
1) het jodiumgehalte is nu voor het eerst op basis van laboratoriumanalyses bepaald, wat beter is dan een berekening ondanks de meetonzekerheid;
2) wit tarwebrood mag nu ook de claim “bron van vezels” dragen. Verder heeft de nieuwe data geen invloed op de claimmogelijkheden voor eiwit en vezel van de gangbare broodsoorten wit, bruin en volkoren tarwebrood;
3) er zijn nog altijd diverse voedingsclaims mogelijk op volkoren tarwebrood, die gebruikt kunnen worden om de gezondheidswaarde van volkoren tarwebrood kracht bij te zetten. Hierbij is “een bron van ijzer” zelfs een nieuwe mogelijkheid.
De dataset biedt nog de mogelijkheid om verdere verschillen tussen broodsoorten te bekijken en te vergelijken met 2008 (huidige NEVO 2023/8.0) data.
Alle voedingswaarde-gegevens zijn op aanvraag beschikbaar.
Data gedeeld met RIVM
De resultaten van het onderzoek zijn gedeeld met het RIVM. Een gedeelte hiervan kunnen zij nog verwerken, wat betekent dat een deel van de resultaten beschikbaar zijn in de NEVO-tabel die eind 2025 verschijnt. De overige data wordt toegevoegd in de eerstvolgende update van de NEVO-tabel, naar verwachting in 2027. Het protocol van RIVM is dat data die ouder dan 20 jaar is wordt verwijderd uit de NEVO-tabel. Dat is voor de broodsoorten niet het geval. De nieuwe data zal daarom een gemiddelde gaan vormen met de huidige, beschikbare data.
Wat kan de bakkerij ermee?
De onderzoekresultaten zijn openbaar en kun je gebruiken voor je etiketinformatie, onderbouwing van een voedings- en gezondheidsclaim en de berekening van Nutri-Score.