Tarwe lectinen en gezondheid
08 dec. 2020
Graan bevat van nature het eiwit lectine. Dit eiwit zit in de tarwekiem en is dus vooral aanwezig in volkorenmeel. Auteurs van populaire diëten veronderstellen dat deze lectinen nadelige effecten hebben op de gezondheid. Op basis van verschillende theorieën ontmoedigen ze de consumptie van voedingsmiddelen die bereid zijn van grondstoffen met een hoog lectine-gehalte, zoals volkorenbrood. Door artikelen op het internet en in alternatieve gezondheidstijdschriften kan er een onduidelijk beeld ontstaan voor de consument. Volkorenbrood wordt immers door velen juist aanbevolen voor een goede gezondheid. Daarom hebben wij de huidige wetenschappelijke opinie over de mogelijke effecten van lectinen uit granen op de menselijke gezondheid op een rijtje laten zetten. Hieruit blijkt dat de er geen steekhoudende bewijzen zijn dat lectine-rijke voedingsmiddelen zoals ontbijtgranen en volkoren producten een nadelig effect op de gezondheid van mensen hebben.
Download het document Lectinen uit granen en gezondheidaspecten
Tarwe lectinen zijn andere eiwitten dan tarwe gluten en dienen dus niet met elkaar verwisseld te worden. Lectinen zijn specifieke koolhydraat-bindende eiwitten die aanwezig zijn in bijna alle planten en hun zaden, noten en vruchten. Ze spelen een rol in belangrijke biologische processen zoals de herkenning van cellen en eiwitten en beschermen hiermee de plant tegen externe ziekteverwekkers zoals schimmels en andere organismen. Sommige gecultiveerde granen en peulvruchten hebben relatief hoge concentraties van specifieke lectinen. Zo is een deel van de tarwe eiwitten die voorkomen in de kiem van de tarwekorrel gekenmerkt als WGA (wheat germ agglutinine).
De theorieën over de schadelijke effecten van producten gemaakt van lectine rijke grondstoffen, zijn gebaseerd op onderzoek met dieren en in het laboratorium (dus niet met mensen) en zijn meestal uitgevoerd met hoge doseringen geïsoleerde (pure) lectinen.
In een uitgebreid verslag van de Universiteit van Maastricht (onder documenten) worden een reeks recente onderzoeken besproken waarbij vooral werd gekeken naar effecten op de lichaamsgewichtregulatie, auto-immuunziekte, depressie, kanker en chronische darmziekte. Hieruit blijkt dat er verrassend weinig onderzoek gericht is op het verkrijgen van kwantitatieve gegevens over de verschillende soorten lectinen in voor consumptie bereid voedsel, alsook op de effecten van inname door mensen op korte- en lange termijn.
Hoewel volkorengraan inderdaad een hoog lectinegehalte kan hebben, betekent dit niet automatisch dat het lectinegehalte van brood bereid met volkorenmeel ook hoog is. Voedselverwerkings- en bereidingsprocessen met hittebelasting hebben namelijk een groot effect op de concentratie van lectinen in hun actieve vorm. Uit onderzoek (met pasta) dat hiernaar gedaan is, laat zien dat alhoewel sommige ongekookte volkorenpasta’s in de winkel wel actief WGA bevatten, het koken ter bereiding van het voedsel alle WGA-activiteit elimineert.
