In Nederland is de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) de handhavende instantie op het gebied van voedselveiligheid. Missie van de NVWA is: bewaken van de gezondheid van dieren en planten, het dierenwelzijn en de veiligheid van voedsel en consumentenproducten, en handhaven van de natuurwetgeving. Bakkers krijgen in hun bedrijfsvoering te maken met de NVWA wanneer het gaat om de volksgezondheid en de productveiligheid.
De NVWA houdt risicogericht en kennisgedreven toezicht. Het uitgangspunt voor de manier waarop de NVWA toezicht houdt, is 'zacht waar het kan, hard waar het moet'. Voor ondernemers die hun verantwoordelijkheid nemen, is de NVWA een deskundige gesprekspartner. Maar wie zich niet aan de regels houdt, pakken we aan. De NVWA neemt direct maatregelen als ze tijdens een inspectie misstanden of (mogelijke) risico’s voor de veiligheid aantreft. De bedoeling is het toezicht vanuit de NVWA vooral op de grotere risico’s te richten en minder op details. Dit kan bijvoorbeeld gerealiseerd worden door onafhankelijke controles die op initiatief van een bedrijf of de branche worden uitgevoerd. Bovendien wil de NVWA de lastendruk voor ondernemers verlagen.
Regulier toezicht versus verscherpt toezicht
Volgens de wet zijn ondernemers zelf verantwoordelijk voor de (voedsel)veiligheid in hun bedrijf. Het reguliere toezicht vindt risicogericht plaats bij bedrijven waar de voedselveiligheid voldoet, óf na meldingen van afnemers of consumenten. Bedrijven die slecht presteren krijgen extra controles.
Verscherpt toezicht
De NVWA treedt hard op tegen ondernemers die meerdere keren niet aan de wet voldoen. Hierbij gaat het om een klein deel van de bedrijven die meerdere keren niet aan de wet voldoen. Deze ondernemingen komen onder verscherpt toezicht te staan.
Verscherpt toezicht bestaat uitgesprekken gericht op verbetering en herinspecties voor rekening van de ondernemer. Blijft verbetering uit, dan kan de NVWA met bestuursdwang een bedrijf tijdelijk stilleggen, geheel of deels sluiten, of verbieden levensmiddelen te verkopen. Zodra de NVWA een bedrijf tijdelijk geheel of gedeeltelijk sluit, controleert de NVWA dagelijks deze sluiting.
Bij voldoende verbetering komt het bedrijf in een periode van 'nazorg'.
Nazorg
In een periode van 8 maanden inspecteert de NVWA de onderneming regelmatig om na te gaan of het bedrijf nog steeds voldoet, of toch weer terugvalt. Bij voldoende structurele verbetering krijgt het bedrijf weer regulier toezicht.
Spoedsluiting
Tijdens regulier toezicht stuit de NVWA soms op ernstige risico’s voor de volksgezondheid. Dan sluit de NVWA het bedrijf direct (spoedsluiting). Het bedrijf komt dan meteen in verscherpt toezicht.
De NVWA streeft ernaar de komende jaren controlegegevens van meerdere productieketens actief openbaar maken. In 2020 wil de NVWA álle relevante informatie over toezicht en uitvoering actief openbaar maken.
Openbaar maken is het publiceren van informatie over hoe individuele bedrijven de wetgeving en regelgeving naleven mét naam en adresgegevens van de individuele bedrijven, en/of productnamen en merknamen.
Met het openbaar maken van inspectiegegevens treedt de NVWA actief naar buiten met haar oordeel. Om te laten zien welke bedrijven de wetgeving en regelgeving wél goed naleven, maar ook wie de slechte nalevers zijn. Met deze aanpak wil de NVWA bevorderen dat ondernemers zelf hun verantwoordelijkheid nemen. Met openbaargemaakte inspectieresultaten kunnen zowel consumenten als bedrijven hun voordeel doen bij het maken van hun keuzes. En actieve openbaarmaking prikkelt ondernemers naleving als prioriteit te blijven zien.
De doelen van openbaarmaking: